KHOA lý luận chính trị

Địa chỉ: phòng 405 – Số 254 Nguyễn Văn Linh - Đà Nẵng

Điện thoại : (+84) 236.3650403 (405)

Email: lyluanchinhtri@duytan.edu.vn

 

Trưởng khoa: TS. Nguyễn Văn Dương

Số lượt truy cập: 9692545
18/01/2016 03:49:15 PM
Tài liệu học tập
CÁC TIỀN ĐỀ TƯ TƯỞNG LÝ LUẬN HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

CÁC TIỀN ĐỀ TƯ TƯỞNG LÝ LUẬN

HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

 

* Giá trị truyền thống dân tộc Việt Nam.

- Trước hết đó là chủ nghĩa yêu nước và ý chí kiên cường trong đấu tranh dựng nước và giữ nước.

            + Là dòng chủ lưu chảy xuyên suốt trường kỳ lịch sử Việt Nam, là chuẩn mực cao nhất, là nhân tố hàng đầu trong bảng giá trị tinh thần của con người Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thu sâu sắc truyền yêu nước đó.

            “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ,to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”

            + Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam đứng đầu trong bảng giá trị tư tưởng của người Việt.

            + Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam biểu hiện: mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, cả dân tộc nhất tề đứng lên đánh giặc cứu nước. Người Việt Nam luôn căm thù đế quốc thực dân cao độ, sẵn sàng xả thân cứu nước.

            + Yêu nước Việt Nam trở thành triết lý nhân sinh của người Việt:

Nước mất nhà tan.

Trừ độc, trừ tham, trừ bạo ngược

Có nhân, có chí, có anh hùng.

=> HCM tiếp thu chủ nghĩa yêu nước Việt Nam:

            + Sinh ra và lớn lên trong cảnh nước mất nhà tan, được nghe nhiều câu chuyện đánh giặc giữ nước, chứng kiến cảnh áp bức bóc lột của đế quốc, tay sai đối với nhân dân, chứng kiến phong trào yêu nước của dân tộc => từ rất sớm HCM có được tinh thần yêu nước, thương dân, điều đó đã tạo cho HCM ngay từ nhỏ sớm có hoài bão lớn lao, có động cơ to lớn, thôi thúc ra đi tìm đường cứu nước.

            + Trong quá trình tìm đường cứu nước, từ yêu nước Người đã vượt qua mọi hiểm nguy, gian nan vất vả để quyết tìm con đường cứu dân cứu nước.

            + Từ yêu nước, Người hy sinh tất cả những riêng tư bản thân vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Đặc biệt HCM biết khơi dậy tinh thần yêu nước cho cả dân tộc Việt Nam đứng lên tự giải phóng mình.

            + Tiếp thu chủ nghĩa yêu nước, HCM đã phát huy vào cách mạng Việt Nam: luôn giáo dục, răn dạy mọi người nêu cao tinh thần yêu nước => đây là mẫu số chung quy tụ đoàn kết dân tộc làm cách mạng thành công.

+ Chính sức mạnh truyền thống đó đã thúc giục người thanh niên giàu nhiệt huyết đi tìm con đường cứu nước, cứu dân.

+ Là động lực chi phối mọi hành động, suy nghĩ của Người trong cuộc đời hoạt động cách mạng.

+ Là cơ sở tư tưởng dẫn dắt Người đến với chủ nghĩa Mác – Lênin.

“Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ không phải chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi tin theo Lênin, tin theo quốc tế III”

- Thứ hai là tinh thần nhân nghĩa, truyền thống đoàn kết tương thân, tương ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý.

+ Hình thành cùng với sự hình thành dân tộc, từ hoàn cảnh và nhu cầu đấu tranh quyết liệt với thiên nhiên và với giặc ngoại xâm.

+ Người Việt sống với nhau có tình có nghĩa, sống thủy chung, sống biết tôn kính những người có công với dân, với nước, sống bao dung độ lượng.

+ Nhân dân Việt Nam luôn đề cao nhân nghĩa, trọng hiền tài, chia sẽ những buồn vui sướng khổ.

=> HCM tiếp thu:

            + Sinh ra và lớn lên trong gia đình đầy lòng nhân ái, cùng với việc được học hành, HCM sớm có lòng nhân ái, yêu thương con người. Lòng nhân ái ở HCM thể hiện trong qua trình tìm đường cứu nước, chứng kiến cảnh các dân tộc thuộc địa trên khắp thế giới bị áp bức bóc lột => Người đau xót, cảm thông, nuôi ý chí quyết tâm tìm con đường giải phóng các dân tộc bị áp bức toàn thế giới.

            + Thể hiện ở HCM là người có trái tim yêu thương con người bao la, không chỉ người Việt Nam mà tất cả nhân dân thế giới.

+ Truyền thống ấy đã gắn kết người dân Việt Nam thành một sức mạnh bền vững.

“Bầu ơi, thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”

+ Kế thừa, phát huy truyền thống này, Bác Hồ nhấn mạnh 4 chữ “đồng”:

“Dân ta xin nhớ chữ đồng

Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh.”

+  Tư tưởng đại đoàn kết ở Người.

“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết

Thành công, thành công, đại thành công”

- Thứ ba: Dân tộc Việt Nam là một dân tộc có truyền thống lạc quan, yêu đời; có niềm tin vào chính nghĩa, tin vào sức mạnh của bản thân và dân tộc.

+ Động viên nhau vượt khó khăn, gian khổ, tin tưởng vào tương lai.

“Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”

“Đi diệt thù như đi trẩy hội mùa xuân”

+ Thi vị hoá gian khổ.

“Râu tôm nấu với ruột bầu

Chồng chan, vợ húp gật đầu khen ngon”

“Hỡi cô tát nước bên đàng

Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi ”

+ Thể hiện trong con người Hồ Chí Minh: tác phong, nhân cách, đạo đức; thơ văn….

                                          “Sáng ra bờ suối tối vào hang

                                                           Cháo bẹ, canh măng vẫn sẵn sàng

     Bàn đá chông chênh, dịch sử đảng

     Cuộc đời cách mạng thật là sang”

- Thứ tư: Dân tộc Việt Nam là dân tộc cần cù, dũng cảm, thông minh, sáng tạo trong sản xuất và chiến đấu, đồng thời là dân tộc ham học hỏi, cầu tiến bộ và không ngừng mở rộng cánh cửa tiếp nhận tinh hoa văn hoá nhân loại.

      + Dân tộc Việt Nam có tinh thần hiếu học, cầu thị.

+ Trên cơ sở giữ vững bản sắc dân tộc, người Việt Nam biết chọn lọc, tiếp thu, cải biến những cái hay, cái tốt, cái đẹp của người thành những giá trị riêng của mình.

* Tinh hoa văn hóa nhân loại.

–Tiếp thu tư tưởng và văn hoá phương Đông.

- Về nho giáo:

+ Ngaytừ nhỏ, HCM đã được học chữ nho với các thầy vốn là những nhà Nho yêu nước. Đạo đức nho giáo thấm vào tư tưởng, tình cảm của Người không phải là những giáo điều “tam cương ngũ thường” nhằm bảo vệ tôn ty trật tự phong kiến, phân biệt đẳng cấp, khinh thường phụ nữ… mà là tinh thần nhân nghĩa, đạo đức, triết lý hành động, tư tưởng nhập thé, hành đạo, giúp đời….

            + Người nhận thức rõ: Nho giáo (chung), Khổng Tử (riêng) là ý thức hệ bênh vực và bảo vệ chế độ phong  kiến. HCM sử dụng những yếu tố tiến bộ trong đạo Nho: đề cao văn hoá, lễ giáo, tạo ra truyền thống hiếu học. HCM khai thác, lựa chọn những yếu tố tích cực và cải tạo lại nội dung trên cơ sở thế giới quan Mác - Lênin và nhân sinh quan cách mạng, nhằm phục vụ cho nhiệm vụ cách mạng.

            “Chỉ có những người cách mạng chân chính mới thu hái những điều hiểu biết quý báu của các đời trước để lại”

- Về Phật giáo: Đạo Phật du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, đó là một tôn giáo và gắn bó với đời sống tinh thần của dân tộc Việt Nam,để lại nhiều dấu ấn trong văn hoá Việt Nam: Từ tư tưởng, tình cảm, tín ngưỡng cho đến phong tục tập quán, lối sống…

            + Hồ Chí Minh đã tiếp thu và chịu nhiều ảnh hưởng sâu sắc về tư duy, hành động, ứng xử của Phật giáo.

            ÄTư tưởng vị tha, từ bi, bác ái, cứu khổ cứu nạn.

ÄNếp sống có đạo đức, trong sạch, giản dị, chăm lo làm điều thiện.

ÄTinh thần bình đẳng, chống mọi phân biệt đẳng cấp.

ÄĐề cao lao động, chống lười biếng.

ÄSống gắn bó với nhân dân, với đất nước.

- Khi đã là người mácxít, Nguyễn Ái Quốc vẫn tìm hiểu về chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn, vì tìm thấy ở đó “những điều thích hợp với điều kiện đất nước ta”

–Tư tưởng văn hoá phương Tây.

- Từ rất sớm, HCM chịu ảnh hưởng rất sâu rộng của nền văn hoá dân chủ và cách mạng phương Tây, đặc biệt là truyền thống văn hoá dân chủ, tiến bộ của nước Pháp => Đây là tư tưởng nhân văn đạo đức mang tầm nhân loại vì con người. Chính tư tưởng này đã hướng HCM sang Pháp.

            “Khi tôi độ 13 tuổi, lần đầu tiên tôi nghe 3 chữ Pháp: Tự do – Bình đẳng – Bác ái. Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là người Pháp. Người Pháp nói như thế. Và từ thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn tìm xem những gì ẩn sau những chữ ấy”

- Trên con đường bôn ba khắp năm châu bốn biển, Người đã để tâm xem xét tình hình, nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm các cuộc cách mạng điển hình trên thế giới.

            + Tư tưởng nhân quyền dân quyền của nước Mỹ.

+ Chủ nghĩa nhân văn nhân đạo thời phục hưng => Những tác phẩm lý luận của họ đã đi vào nền văn học phương Tây và có ảnh hưởng tới tư tưởng của HCM (tinh thần pháp luật…)

+ Tư tưởng nhân đạo của Giêsu.

–Chủ nghĩa Mác – Lênin.

+ Chủ nghĩa Mác – Lênin là bộ phận văn hoá đặc sắc nhất, tinh tuý, cách mạng khoa học nhất của nhân loại và Chủ nghĩa Mác - Lênin mang tính hiện thực.

+ Chủ nghĩa Mác - Lênin là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân – giai cấp tiên tiến nhất. Nó là học thuyết tổng kết quá khứ, giải thích và cải tạo hiện tại, chuẩn bị và hướng dẫn tương lai.

“Chủ nghĩa Mác – Lênin không chỉ là cẩm nang thần kỳ, là kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng cho chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới CNXH và CNCS”

+ Là nhân tố ảnh hưởng quyết định đến TTHCM, là cơ sở hình thành thế giới quan và phương pháp luận của HCM.

* Tại sao chủ nghĩa Mác – Lênin là nguồn gốc lý luận quyết định bước phát triển mới về chất của TTHCM?

- Đem lại cho Người phương pháp đúng đắn để tiếp cận văn hoá dân tộc và văn hoá, trí tuệ nhân loại. HCM đã chuyển hoá và nâng cao được những yếu tố tích cực, tiến bộ của truyền thống dân tộc, cũng như tinh hoa văn hoá nhân loại để tạo ra tư tưởng của mình.

- Tìm thấy quy luật phát triển tất yếu của nhân loại: sớm hay muộn dân tộc sẽ đi đến CNXH.

- HCM đã tổng kết kinh nghiệm cách mạng thế giới và thực tiễn đấu tranh giải phóng dân tộc để tìm ra con đường cứu nước đúng đắn.

- Nâng HCM lên một tầm cao mới, vị thế mới: từ một người đi tìm đường cứu nước đã trở thành người dẫn đường cho dân tộc Việt Nam.

- Giá trị đối với nhân loại: đây là đỉnh cao của chủ nghĩa nhân đạo.

            “Nếu nói Khổng Tử, Giêsu, Phật giáo là nhân đạo thì xét đến cùng toàn bộ học thuyết Mác – Lênin nhằm giải phóng con người triệt để nhất, đưa con người đến tự do hoàn toàn, giúp con người một phương tiện, phương pháp, con đường để đạt được mục đích”

=> Điều này cho phép chúng ta khẳng định: TTHCM thuộc hệ tư tưởng của giai cấp vô sản, có tính cách mạng, khoa học rất sâu sắc và triệt để.

 

 

» Các tin khác: